این حدیث جزو مشهورترین احادیثی است که از رسول اکرم (ص) در حق نواده گرامیش حسین بن علی (ع)، از طریق فریقین نقل شده است. این حدیث را احمد بن حنبل و ترمذی و ابن ماجه از طریق سعید بن راشد از یعلی بن مره نقل کرده و گفته اند که یک روز حضرت پیامبر (ص) به مهمانی تشریف می بردند، در راه به امام حسین (ع) برخورد کردند که با جمعی از کودکان سرگرم بازی بود. حضرت (ص) با مهربانی و خوشروئی او را دنبال کردند تا سرانجام در آغوشش گرفتند، بعد یک دست زیر چانه و دست دیگر به پشت سر او گذارده چهره او را بین دو دست بالا برده، بوسیدند و سپس فرمودند: «حسین منی و انا من حسین، احب الله من احب حسینا، حسین سبط من الاسباط» ، «حسین از من است و من هم از حسینم، هر که حسین را دوست بدارد خداوند دوست او باد، حسین فرزندزاده ای است از فرزندزادگان انبیاء» . اسباط یعنی فرزند زادگان یعقوب (ع)، در این صورت معنای حدیث این است که حسین همانند اسباط [برای ] یعقوب سبط من است و از نظر ایمان و عصمت و دریافت حقایق وحی، هم پایه انبیاء و برانگیختگان الهی است. حضرت رسول (ص) با این حدیث کمال اتحاد روحی و اتصال معنوی و پیوند قلبی بین خود و حسین بن علی (ع) را بیان فرموده اند. این حدیث از طریق شیعه در کتاب کشف الغمه اربلی و به نقل از او در بحار الانوار مجلسی نقل شده، ولی مأخذ آن همان روایت ترمذی است که سندش به یعلی بن مره ختم می شود که این حدیث را از رسول الله (ص) نقل کرده است . به نوشته آقای بهبودی «در میان علمای اهل سنت، که اغلب از شرح و توضیح این گونه احادیث، دانسته و شناخته دریغ می کنند، تنها قاضی عیاض است که در شرح حدیث حسین منی و انا من حسین به معنای اصیل آن اعتراف و تصریح می کند. او می گوید: گویا رسول اکرم (ص) با تابش نور وحی، آنچه را بین حسین (ع) و قاتلین آن سرور واقع شدنی بود می دانست، و لذا مخصوصا نام حسین (ع) را برد و فهماند که او و حسین (ع) از حیث وجوب محبت و حرمت تعرض و محاربه، چون شخص واحداند، و رسول خدا (ص) به منظور تأکید همین اتحاد و یگانگی فرمودند: هر که حسین را دوست بدارد خدا را دوست داشته، زیرا محبت حسین، محبت رسول خدا، و محبت رسول خدا، محبت خدا است» .
پای منبر
در کتب شیعه این حدیث مفصل از وجود مبارک رسول اکرم نقل شده و در کتب اهل سنت این حدیث شریف آمده است ، که رسول خدا فرمود" حسین منی و انا من حسین " این حدیث شریف پیام های زیادی دارد ، که به چند تا از آنها به طور اختصار اشاره می کنم:
حدیث شریف دو جمله است ، جمله اول (حسین منی) نیازی به توضیح نداره البته حرف زیاد داره حسین منی یعنی حسین وجودش از وجود من است ، اما انا من حسین من از حسنیم یعنی چه ؟ راویان حدیث حرفهای زیادی دارند که یک موردش این هست : که اگر ما مفصل به آن بپردازیم وقت نمی شود ، زمانی که حضرت ابراهیم علیه السلام مامور شد که حضرت اسماعیل علیه السلام را ذبح کند ، آمد در منا و قضایایی که شنیده اید رخ داد ، خطاب شد ای ابراهیم تو امر ما را اجابت کرده ای "قد صدقت الرویا - صافات 104 " کارد را از زیر گلوی فرزندت بردار و این کار را به کس دیگر واگذار کن " و فدیناه بذبح عظیم " کلمه عظیم صفت یک امر مهم است اگر مراد گوسفند باشد از نظر ادبی باید می فرمود "ذبح کریم" نه "ذبح عظیم" ، آن ذبح عظیم کیه ؟
خدا رحمت کنه مرحوم سید ضیاء دری از سخنران های تهران بود ، میاید برود منبر یک جوانی می پرسه حاج آقا معنی این شعر چیه؟ "مرید پیرمغانم ز من مرنج ای شیخ***چرا که وعده تو کردی و او بجا آورد" ؛ گفت پیر مغان ، امیرالمومنین هست و شیخ ، حضرت آدم چرا که خدا به حضرت آدم فرمود سراغ گندم نرو ... مرید پیر مغانم (امیرالمومنین) ز من مرنج ای شیخ (حضرت آدم) *** چرا که وعده توکردی(تو قول دادی گندم نخودری) و او بجا آورد (امیرالمومنین گندم نخورد)و یک عمر از نان جو خورد.
سید ضیاء را سال بعد به همان مجلس دعوت کردند و همان سال از دنیا رفت ، اما جوانی که این سوال رو کرده بود گفت من شب عاشورا سید ضیاء رو دیدیم به من گفت اشتباه کردم گفتم که آدم است و علی ، این جا اومدم دیدم که منظور شاعر چیز دیگست ; مرید پیر مغانم یعنی "آقا سید الشهدا" زمن مرنج ای "حضرت ابراهیم" ، چرا که وعده تو کردی و او بجا آورد "و فدیناه به ذبح العظیم".
امام صادق علیه السلام فرمود: ذبح عظیم جد ما سید الشهداست ، حضرت اسماعیل علیه السلام زنده ماند و از نسل ایشان انبیاء و اوصیایی به دنیا آمدند 17 نبی از نسل حضرت اسماعیل به دنیا آمد و 34 وصی خوب دقت کنید به عدد نماز های واجب و نماز های نافله ، چند رکعت می شود ؟ 51 رکعت ، 51 نبی و وصی از نسل او به دنیا آمد که یکی از آن انبیاء وجودمقدس حضرت خاتم انبیاء محمد مصطفی (ص) بود، اگر ذبح عظیم نبود اسماعیل ذبح می شد ، پیغمبر ما هم که از نسل اسماعیله به دنیا می آمد ؟ دیگه اسماعیلی نبود پس پیغمبر هم خلقتشو از چی گرفته از ذبح عظیم یعنی سید الشهدا "حسین منی و انا من حسین" این یک معنا .
معنای دیگری هم دارد که جنبه عاطفی دارد ، پیغمبر فرمودند مردم حسین از من است و من از حسینم یعنی هردو از یک حقیقتیم ، آنچه در مورد من خدا در قرآن فرموده تمام آنها در مورد حسین ابن علی هم هست مثلا قرآن کریم می فرماید "ان الله و ملائکه یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنو صلو علیه و سلمو تسلیما".
آنچه برای پیغمبر هست برای حسین هم هست چون اتحاد روحی دارند ، در عالم کثرت یکی شده پیغمبر یکی شده حسین ، یکی از خصوصیات پیغمبر این بود "یا ایها الذین آمنو لا ترفع اصواتکم فوق صوت النبی" مبادا در حضور پیامبر صداتونو بلند کنید حرمت پیامبر اکرم رو حفظ کنید ، مردم حسین المنی و انا من حسین مبادا صداتونو برای حسین بلند کنید مبادا به اون بی احترامی کنید حسین منم و منم حسینم ،
عجب مردم اطاعت کردند پیام رسول خدا رو !!! امام صادق علیه السلام می فرماید : روز حسین علیه السلام چشم ما رو مجروح کرد از بس گریه کردیم ، روزی که نام امام حسین برده می شد تا شب کسی امام صادق رو خندان نمی دید ؛ راوی می گوید دیدم امام صادق علیه السلام دارد دعا می کند ، می فرماید خدایا من و زائران حسین را بیامرز، راوی میگه تعجب کردم من و زائر امام حسین !!! فرمود اگر زیارت امام حسین در نامه عمل کسی نوشته شد ، دیگه حراس نداشته باشه .
مردم تا می تونید به زیارت امام حسین برید تا عمر هست خلاصه استفاده کنید .
تفسیـر
حسینٌ منى و أنا من حسین؛ حسین از من است و من از حسینم.
این که امام حسین علیه السلام از پیامبر صلى الله علیه وآله و نواده اوست جاى بحث ندارد، اما چگونه ممکن است جد از نواده، یعنى پیامبر صلى الله علیه وآله از امام حسین علیه السلام باشد؟ بى تردید منظور پیامبر صلى الله علیه وآله از این سخن استمرار رسالت ایشان است و این حدیث شریف نبوى برگرفته از همان جمله اى است که بر ساق عرش الهى نقش بسته است، زیرا بقاى نام مبارک پیامبر صلى الله علیه وآله و این که روزانه چند بار از فراز گلدسته ها نداى «اشهد أن محمداً رسول اللّه» سر داده مى شود، نتیجه فداکارى هاى امام حسین علیه السلام است. اگر آن جناب نبودند، معاویه و یزید و پس از آنان آل مروان این نام را یکسره مى زدودند و جاهلیت از نو بازمى گشت. معاویه چنین نقشه پلیدى در سر داشت، ولى از آن جا که خداى متعال مى خواست از طرق و اسباب طبیعى ـ و نه غیبى ـ دین خود را نجات دهد مشیت او بر این تعلق گرفت که امام حسین علیه السلام را کشته ببیند. از این جاست که مى گوییم: نجات دین خدا وابسته به خون امام حسین علیه السلام بود و اگر شهادت امام حسین و اهل بیت ایشان علیهم السلام نبود، از اسلام اثرى برجا نمى ماند، چنان که تاریخ گواه این مدعاست.
بنابراین، هر مسجدى که امروزه وارد آن مى شویم مدیون امام حسین علیه السلام است و هر نماز، روزه، امر به معروف، نهى از منکر، نیکى به پدر و مادر و هر عمل مخلصانه اى که به جا آورده مى شود و حتى نام مبارک رسول خدا صلى الله علیه وآله که از فراز مأذنه ها برده مى شود، همه و همه از امام حسین علیه السلام است و این معناى این سخن رسول خداست که فرمودند: «أنا من حسین».
اگر امام حسین علیه السلام نبودند نام مبارک رسول خدا صلى الله علیه وآله ـ همچنان که معاویه آرزو داشت ـ همانند نام ابوبکر و عمر مى بود و حداکثر گاهى از ایشان نیز یاد مى شد و مى گفتند: «محمد صلى الله علیه وآله چنین و چنان بود»، اما این که نام ایشان روزانه پنج بار در اذان برده مى شود و با تعالیم ایشان نظیر: نماز، روزه، حج و تمام دین قرین است مرهون خون سیدالشهدا علیه السلام است.
اکنون معناى این جمله زیارت آن حضرت روشن تر مى شود آن جا که مى خوانیم:
أشهد أنک قد أقمت الصلاة؛ گواهى مى دهم که تو نماز را برپا داشتى
روشن است که اگر آن حضرت نبودند، هیچ کس نماز نمى گزارد.
مرحوم شیخ محمد شریعت یکى از علماى شیعه و معاصران ما که در نجف اشرف و کربلاى معلا مى زیست و اصل ایشان از کراچى بود، با کشیشى مسیحى پیوند دوستى داشت و از قول ایشان مى گفت:
شما شیعیان شخصیتى چون امام حسین علیه السلام را دارید، ولى چنان که باید از آن استفاده نمى کنید. اگر امام حسین علیه السلام از آنِ ما بود در هر وجب از زمین به نام ایشان منبرى مى نهادیم تا مردم را گرد آن جمع کنیم و دینمان را تبلیغ نماییم و همه انسان هاى روى زمین را به سوى ایشان فرامى خواندیم.
اهل سنت
آیا روایت«حسین منی و انا من حسین»در منابع اهل سنت آمده است؟
این روایت در متون مختلف اهل سنت آمده است که توجه شما را به تعدادى از آنها جلب می کنم.
1-سنن ترمذی
ابوعیسی ترمذی که کتاب او از جهت اعتبار سومین کتاب اهل سنت محسوب می شود در کتاب سنن خود باب مناقب«ابی محمد الحسن بن علی بن ابی طالب والحسین بن علی ابن ابی طالب (علیهم السلام) روایت می کند:
«حدثنا محمود بن غیلان حدثنا أبو داود الحفری عن سفیان عن یزید بن أبی زیاد عن ابن أبی نعم عن أبی سعید الخدری رضی الله عنه قال : قال رسول الله«صلى الله علیه و سلم «الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنة».
ترمذی بعد از نقل این روایت می گوید این حدیث صحیحی است.
قال أبو عیسى هذا حدیث حسن صحیح.
قال الشیخ الألبانی : صحیح».[6]
2- مسند احمد بن حنبل
احمد حنبل نیز در مسند خود این روایت را با اسناد مختلف آورده که یک نمونه بیان می شود.
«حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا أبو نعیم ثنا سفیان عن یزید بن أبی زیاد عن بن أبی نعم عن أبی سعید الخدری قال: قال رسول الله صلى الله علیه و سلم : الحسن والحسین سیداشباب أهل الجنة»[7].
3- سنن ابن ماجه
ابن ماجه نیز در سنن خود این روایت را نقل نموده:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى الْوَاسِطِیُّ حَدَّثَنَا الْمُعَلَّى بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِی ذِئْبٍ عَنْ نَافِعٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ قَالَ
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْحَسَنُ وَالْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَأَبُوهُمَا خَیْرٌ مِنْهُمَا».[8]
4- سنن الکبری نسایی
نسایی در سنن الکبری خود این روایت را با نقلهای مختلف آورده که یکی بیان می شود:
«أن الحسن والحسین سیدا شباب الجنة وأن فاطمة بنت محمد صلى الله علیه وسلم سیدة نساء أهل الجنة»[9]
5- حاکم نیشابوری
حاکم نیشابوری نیزدر مستدرک خود این روایت را بانقل های مختلف آورده:
«أخبرنا أحمد بن جعفر القطیعی ثنا عبد الله بن أحمد بن حنبل حدثنی أبی ثنا محمد بن بکر أنا إسرائیل عن مسیرة بن حبیب عن المنهال بن عمرو عن زر بن حبیش عن حذیفة عن النبی صلى الله علیه و سلم قال :« أتانی جبریل علیه الصلاة و السلام فقال : إن الحسن و الحسین سیدا شباب أهل الجنة ثم قال لی رسول الله صلى الله علیه و سلم غفر الله لک و لأمک یا حذیفة ».
تعلیق الذهبی قی التلخیص : صحیح»[10].
6- طبرانی
طبرانی در معجم اوسط این روایت را مثل دیگران با نقلهای مختلف آورده که یکی بیان می شود: «حدثنا محمد بن الفضل السقطی قال حدثنا محمد بن عبد الله الأرزی قال حدثنا إسماعیل بن علیة عن زیاد الجصاص عن ابی عثمان النهدی عن اسامة بن زید قال «قال رسول الله صلى الله علیه و سلم الحسن والحسین سیدا شباب أهل الجنة اللهم انی احبهما فأحبهما»[11]
البته وی این روایت را در معجم کبیر نیز آورده است.همچنین ابو نعیم اصفهانی در کتاب حلیةالاولیاء[12]،سیوطی در جمع الجوامع[13]ابن حبان در صحیح خود[14]و متقی هندی در حدیث 37620ودیگران این روایت را نقل نموده اند.
http://www.mazaheb.com
http://www.islamquest.net
http://sailor-weblog.mihanblog.com
http://www.askquran.ir
http://www.lailatolgadr.net
http://shie.blogsky.com
http://www.hawzah.net/
منابع اصلی:
«حسین منی و انا من حسین» ، بهبودی، در یادنامه علامه امینی، 305
بحار الانوار، 43/261
فضائل الخمسة من الصحاح الستة، فیروزآبادی، 3/262
خاندان وحی در احادیث اهل سنت، عبدالمعطی امین قلمجی، ترجمه آئینه وند، .74
دایرة المعارف تشیع، ج 6، خرمشاهی، بهاء الدین؛
الجامع الصحیح سنن الترمذی، محمد بن عیسى أبو عیسى الترمذی السلمی ،دار إحیاء التراث العربی – بیروت، حدیث ،شمارۀ:3768.تحقیق : أحمد محمد شاکر وآخرون.
مسند الإمام أحمد بن حنبل، أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشیبانی ،ح:11794.مؤسسة قرطبة – القاهرة
سنن ابن ماجة،باب فضل علی بن ابی طالب علیه السلام.
سنن النسائی الکبرى،أحمد بن شعیب أبو عبد الرحمن النسائی ،ح:8298. دار الکتب العلمیة – بیروت
المستدرک على الصحیحین ،حدیث:5630.دار الکتب العلمیة بیروت.
المعجم الأوسط ،أبو القاسم سلیمان بن أحمد الطبرانی، حدیث:5208.دار الحرمین - القاهرة 1415.
حلیة الأولیاء وطبقات الأصفیاء،أبو نعیم أحمد بن عبد الله الأصبهانی ،ج5ص58.دار الکتاب العربی بیروت.
جمع الجوامع ،ح:202.
صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، محمد بن حبان بن أحمد أبو حاتم التمیمی البستی، ج،15،ص413،ح:6960.مؤسسة الرسالة – بیروت.
خلاصه ای از سخنرانی آیت الله اعتمادیان در مورد حدیث شریف (حسین المنی و انا من حسین)